BEOGRAD – Tokom 2017. nije došlo do velikog napretka na polju manjinske politike Srbije, zaključak je panela na kojem je predstavljena publikacija „Izazovi manjinske politike u bilateralnoj i regionalnoj saradnji“.
Publikacija, izdata od strane Foruma za etničke odnose uz podršku Fondacije za otvoreno društvo, obrađuje rezultate politike Srbije prema nacionalnim manjinama svih susednih zemalja (sa izuzetkom, zbog nerešenog statusa, Albanije i Kosova).
Istraživanje pokazuje da se problemi javljaju uglavnom na relaciji Srbija – bivše jugoslovenske republike, dok je status prava mađarske, rumunske i bugarske nacionalne manjine u većini slučajeva zadovoljavajuć, istakao je urednik publikacije Nenad Đurđević.
Pitanje manjinske politike od izuzetnog je značaja kako za dobrosusedske odnose, tako i za evropske integracije, što su strateški ciljevi spoljne politike Srbije, podsetio je Zoran Milivojević, ambasador i član upravnog odbora Foruma za etničke odnose. Otvorena pitanja ostaju otvorena, naglasio je Milivojević.
U tom smislu, Duško Lopandić predočio je da akcioni planovi za nacionalne manjine, ukoliko Srbija cilja 2025. godinu kao godinu pristupanja, moraju da budu primenjeni već ove, a najkasnije sledeće godine.
Posebna pažnja posvećena je položaju srpske nacionalne manjine u Hrvatskoj, odnosno hrvatske u Srbiji. Profesor Siniša Tatalović istakao je da je proces pristupnih pregovora doveo do strože primene hrvatskog Ustavnog zakona o pravima nacionalnih manjina. Međutim, sada kada je taj proces završen, pojavljuju se zahtevi za povlačenjem dela relativno sveobuhvatnog korpusa prava koje ovaj zakon predviđa.
Kao probleme srpske manjine u Hrvatskoj, Tatalović je izdvojio nedovoljni broj slučajeva obrazovanja tipa A (svi predmeti na maternjem jeziku), dvojezičnost u mestima sa znatnijim brojem srpskog stanovništva, kao i proporcionalnost u administraciji.
Sa druge strane, Darko Baštovanović, koji se obratio ispred Hrvatskog narodnog vijeća, kao probleme hrvatske manjine u Srbiji naglasio je nedostatak sistemske zaštite na nivou zakonodavstva, povratak imovine, nedostatak udžbenika na maternjem jeziku, nedostatak predstavljanja u institucijama i neutvrđivanje broja proteranih za vreme devedesetih godina.
Panel je zaključio da, iako manjine treba da služe kao most između suseda, i dalje postoji opasnost da, kako se izrazio Đurđević, završe kao moneta za potkusurivanje.